پروتزهای دندانی چگونه است؟

روکش چیست و چه کاربردی دارد؟

وقتی دندانی از بین میرود و کشیده می‌شود، جای آن دندان برای همیشه خالی میماند مگر اینکه با روشی این جای خالی پر شود. پروتز دندان، مهمترین روش جایگزین دندان های از دست رفته است

روکش ها انواع مختلفی دارند مثلا از نظر جنس ممکن است روکش تمام فلزی باشند، ممکن است زیرساخت آنها از فلز باشد و روی آن سرامیک قرار گرفته باشد (که به آنها متال سرامیک یا PFM گفته می شود)، گروه سوم روکشهایی هستند که تماما از جنس سرامیک ساخته شده اند مثل روکش های زیرکونیا، روکش های تمام سرامیک ظاهر بسیار طبیعی و زیبایی دارند و در عین حال از استحکام خوبی هم برخوردارند.

با ما همراه باشید تا شما را به طور کامل با تعریف پروتز های دندانی، انواع آن ها و کاربرد پروتز دندان متحرک و ثابت در دندانپزشکی آشنا کنیم.

پروتزهای دندانی

پروتز دندان چیست؟

بطور کلی، هر وسیله دندانپزشکی که جایگزین دندان از دست رفته شود یا اینکه نقص دندان ها را بپوشاند، یک پروتز دندانی است. براساس این تعریف، انواع پروتز دندان عبارتست از:

• پروتز دندانی کامل یا دندان مصنوعی (dentures)
• پروتز دندان پارسیل (partial denture)
• روکش دندان (تاج دندان)- (crown)
• بریج یا پل دندانی (bridge)
• ایمپلنت (dental implant)

بریج چیست و چه کاربردی دارد؟

وقتی دندانی کشیده شده باشد یکی از راه های جایگزین کردن آن استفاده از بریج دندانی است، به این صورت که دندان های کنار آن ناحیه تراش خورده و برای روکش آماده می شوند و با روکش کردن دندان های کناری به عنوان پایه می توان فضای بی دندانی را هم با بریج (به صورت یک پل) جایگزین کرد.

– دندان از دست رفته را چگونه می توان جایگزین کرد در این سوال که توضیح روش‌های معالجه دندان از دست رفته مثل ایمپلنت پروتز ثابت پروتز متحرک اتفاق بیفته خیلی جزئی

برای جایگزین کردن دندانی که کشیده شده روش های مختلفی وجود دارد که بسته به شرایط بیمار می توان از بین آنها مناسبترین روش را انتخاب کرد.

معمولا بهترین روش جایگزین کردن دندان از دست رفته با ایمپلنت است که با کاشت آن داخل استخوان میتوان روی آن به طور مستقل از بقیه دندان ها روی آن روکش قرار داد. با این روش هر تعداد دندانی که از دست رفته باشد قابل جایگزینی است.

روش دیگر استفاده از بریج دندانی است به این صورت که با تراش و روکش کردن دندان های کناری به عنوان پایه می توان فضای بی دندانی را هم با بریج (به صورت یک پل) جایگزین کرد در صورتی که دندان های پایه از قبل سالم باشند بهتر است تراش داده نشوند و درمان ایمپلنت انتخاب شود اما اگر خود این دندان ها پوسیدگی نیاز به روکش داشته باشند یا به هر دلیل بیمار نتواند ایمپلنت کند میتوان از دندان های کناری به عنوان پایه بریج استفاده کرد.

یک روش دیگر استفاده از پروتز متحرک است معمولا هنگامی که بیمار تعداد بیشتری دندان را از دست داده و مخصوصا وقتی دندان های انتهایی فک کشیده شده اند امکان استفاده از بریج وجود ندارد و می توان آنها را با پروتز متحرک جایگزین کرد، البته امکان درمان ایمپلنت هم به جای آن وجود دارد.

پروتز پارسیل چیست؟

پروتز پارسیل نوعی پروتز متحرک است که برای جایگزینی دندان ها در افرادی که تعدادی از دندان های خود را از دست داده اند اما کاملا بی دندان نیستند استفاده می شود، این پروتز در کنار دندان های طبیعی فرد قرار میگیرد و دندان های از دست رفته را جایگزین میکند. دو نوع پروتز پارسیل داریم از نوع آکریلی (ترانزیشنال) که تقریبا حالت موقتی دارد و پروتز پارسیل که در کنار آکریل بدنه تقویت کننده از جنس فلز دارد. گیر هر دوی این پروتز ها توسط گیره های ظریفی که بر روی دندان های پایه طبیعی فرد قرار میگیرد تامین می شود.

پروتز پارسیل

نحوه مراقبت از پروتز پارسیل چگونه است؟

پروتز پارسیل باید بعد از هر وعده غذایی خارج شود و فرد با مسواک پروتز و دندان های طبیعی تمیز شوند، پروتز حتما باید شب ها (یا ساعاتی از روز) از دهان خارج شود و در ظرف مخصوص و در آب نگه داری شود تا بافت های دهان بتوانند استراحت کنند. ویزیت مرتب دندانپزشکی برای کنترل سلامتی دندان های پایه هم لازم است هر ۶ ماه یکبار انجام شود.

آیا پروتز پارسیل نیاز به تنظیم مجدد دارد؟

بله با توجه به اینکه گیره های پروتز ممکن است در طول زمان کمی شل شوند گاهی باید افراد برای تنظیم پروتز مراجعه کنند.

آیا غذا خوردن با پروتز پارسیل مشکل است؟

بسته به تعداد و محل دندان هایی که فرد از دست داده، تعداد و شکل دندان های باقی مانده و حجم بافت ریج (استخوان و لثه در ناحیه بی دندانی) گیر پروتز متفاوت است، اما اکثر افراد به پروتز خود عادت میکنند و میتوانند با آن راحت غذا بخورند، البته غذا خوردن با پروتز ثابت و ایمپلنت راحت تر است.

آیا پروتز پارسیل نحوه صحبت کردن را تغییر می دهد؟

 در ابتدا ممکن است کمی صحبت کردن فرد تغییر کند ولی به مرور (معمولا تا یک ماه بعد) فرد به پروتز جدید عادت می کند و صحبت کردن به حالت عادی برمی گردد

تفاوت پروتز کامل معمولی و فوری چیست؟

پروتز کامل معمولی بعد از اینکه فرد تمام دندان های خود را کشید و محل کشیده شده شدن دندان ها کاملا ترمیم شد (حداقل سه ماه بعد) قالبگیری و ساخته می شود، اما برای افرادی که تمایل به گذراندن دوره بی دندانی ندارند می توان قبل از کشیدن دندان ها قالبگیری را انجام داد و پروتز کامل فوری را ساخت و در همان جلسه ای که دندان ها کشیده می شوند پروتز را به او تحویل داد. البته پروتزی که به این صورت ساخته می شود معمولا نیازمند اصلاح و ریلاین کردن (اضافه کردن لایه ای به سطح داخلی) برای تطابق بیشتر می باشد.

اوردنچر یا پروتز کامل چیست؟

می توان برای افزایش گیر و ثبات پروتز کامل آن را به شکل اوردنچر ساخت. برای این کار میتوان از چند ایمپلنت در هر فک استفاده مرد و بر روی آنها گیره هایی (اتچمنت) قرار داد که به سطح داخلی پروتز بیمار متصل می شود. اوردنچر همچنان نوعی پروتز متحرک است ‌و باید برای تمیز کردن و همچنین هنگام خواب از دهان خارج شود اما هنگام استفاده و غذا خوردن به خاطر گیره هایی که دارد گیر و ثبات خوبی دارد. یک نوع دیگر اوردنچر به جای ایمپلنت بر روی ریشه سالم دندان های فرد ساخته می شود.

اوردنچر

نحوه مراقبت از پروتز کامل چگونه است؟

پروتز کامل بهتر است بعد از هر وعده غذایی از دهان خارج و‌ شسته شود، نحوه شستن پروتز کامل به این صورت است که فرد باید با مسواک نرم و مایع دستشویی (و نه خمیردندان) تمام سطوح پروتز را به خوبی بشوید. بهتر است هنگام شست و شو ظرف آبی زیر دست فرد باشد که در صورت افتادن، پروتز  دچار شکستگی نشود. پروتزهای متحرک باید شب ها (یا حداقل ۶ ساعت از شبانه روز) از دهان خارج شده و پس از شست و شو در ظرف آب نگه داری شوند تا بافت های دهان استراحت کنند.